How to escape education's death valley | Sir Ken Robinson | TED

Sir Ken Robinson outlines 3 principles crucial for the human mind to flourish — and how current education culture works against …

How to escape education's death valley | Sir Ken Robinson | TED/a>

Translator: Ereblir Kadriu Reviewer: Artan Shabani Shumë faleminderit. Unë erdha në Amerikë para 12 vitesh me gruan time Terry dhe dy fëmijët tanë. Në të vërtetë, ne erdhëm në Los Angeles — duke menduar që po vinim në Amerikë. Sido që të jetë, është një fluturim i shkurtër prej Los Angelosit në Amerikë. Arrita 12 vjet më parë, dhe kur mbërrita, më thanë disa gjëra, sikur, "Amerikanët nuk e kuptojnë ironinë." A keni dëgjuar për këtë ide më parë? Nuk është e vërtetë. Unë kam udhëtuar në tërë gjatësinë dhe gjërësinë e këtij shteti. Nuk kam gjetur të dhëna që Amerikanët nuk e kuptojnë ironinë. Është një prej miteve kulturore, sikur, "Britanezët janë njerëz të rezervuar." Nuk e di përse njerëzit mendojnë kështu. Ne kemi pushtuar çdo shtet që kemi hasur. (Të qeshura) Nuk është e vërtetë që Amerikanët nuk e kuptojnë ironinë, por unë dua që ju të dini se kjo është ajo që të tjerët thonë për ju, pas shpinës tuaj. Kështu që kur të largoheni prej dhomave të ndejës ne Evropë, njerëzit thonë, për fat të mirë askush nuk ishte ironik në prezencën tuaj. Unë e kuptova që Amerikanët e kuptojnë ironinë kur hasa në legjislacionin Asnjë Fëmije Nuk Lihet Pas. Sepse kushdo që e mendoj për këtë titull e kupton ironinë, apo jo, sepse — (Të qeshura) (Duartrokitje) — sepse po le miliona fëmijë pas. Mund të them që ky nuk emër shumë tërheqës për një legjislacion. Miliona Fëmij Mbesin Pas. Këtë titull mund ta kuptoj. Ç’është plani? Ne propozojmë që të lëmi milioni fëmijë pas, dhe ja se si do të funksionoj. Dhe po funksionon për mrekulli. Në disa pjesë të shtetit, 60% e fëmijëve braktisin shkollën e mesme. Në bashkësitë e Amerikanëve vendas 80% e fëmijëve largohen nga shkolla. Nëse e përgjysmojmë këtë numër, një llogaritje tregon që do të krijonte fitim për ekonominë e SHBA-ve, kështu që gjatë 10 vitetve të ardhëshme do fitojne 10 trilion dollar. Nga një pikëpamje ekonomike, kjo është një llogaritje e mirë, apo jo, dhe duhet të bëjmë këtë? Në të vërtetë, kushton shumë për të mbuluar dëmin e krizës së braktisjeve të shkollës. Por braktisja e shkollës është vetëm fillimi i ajsbergut. Kjo nuk i merr parasysh nxënësit të cilët janë në shkollë, por nuk jan të paangazhuar, nuk e shijojnë shkollën, dhe nuk kan dobi prej shkollimit. Arsye për këtë nuk është që nuk po shpenzojmë para sa duhet. Amerika shpenzon më shuma para në edukim se shumica e shtetve tjera. Madhësija e klasëve është shumë më e vogël se ne shumë vende tjera. Ka qindra iniciative çdo vit që mundohen të përmisojnë edukimin. Problemi është që e gjithë kjo po shkon në drejtimin e gabuar. Jeta njerëzore zhvillohet mbi tri parime dhe këto parime kundërshtohen nga kultura e edukimit të cilën shumica e mësueve e përcjellin, dhe shumica e studentëve e përballojnë. I pari parim është që qenjet njerëzore janë natyralishtë të ndryshëm dhe të lloj-llojshëm. A mund të pyes se sa prej jush keni fëmijë? Mirë. E mbesa apo nipër? Kush ka dy ose më shumë fëmijë? Dhe ju të tjerët me siguri keni parë fëmijë të tillë. (Të qeshura) Njerëz të vegjël që sillen rrotull. Unë do të vendos një bast, dhe kam vetëbesim që do të fitoj. Nëse ke dy apo më shumë fëmijë, vë bast që ata janë shumë të ndyshëm prej njëri-tjetrit. Apo jo? Apo jo? (Duartrokitje) Ju nuk do ti ngatërroni ata/ato, apo? Ju nuk do pyesni. "Cili je ti? Ma kujto. Unë dhe nëna jote do të fillojmë të përdorim ngjyra, kështu që nuk do ju ngatërrojmë më." Edukimi sipas Asnje Fëmij Nuk Lihet Pas nuk bazohet në shumëllojshmëri, por në përshtatje. Shkollat inkurajohen të gjejnë gjëra që fëmijët mund të bëjne përgjatë një spektri të ngushtë të arritshmërisë. Një prej efekteve të Asnjë Fëmij Nuk Lihet Pas ka qenë të ngushtojnë përqëndrimin tek disciplinat STEM. Këto janë shumë me rëndësi. Unë nuk jam këtu të kundershton shkencën dhe matematikën. Në të kundertën, ato jan të domosdoshme, por jo të mjaftueshme. Një edukim i vërtetë duhet ti jap rëndësi të njejtë arteve, shkencave humane, edukimit fizik. Shumë fëmijë…faleminderit (Duartrokitje)… Një llogaritje e tashme në Amerikë tregon që 10% e fëmijëve, që përcjellin këtë program, janë diagnostikuar me gjendje të ndryshme që janë pjesë e çrregullimeve të përqëndrimit. ADHD. Nuk po them që ky çrregullim nuk ekziston. Por nuk besoj që është një epidemi e tillë. Nëse i ulni fëmijët, orë pas ore, dhe i shtyni të bëni punë klerike, mos u befasoni nëse ata/ato fillojnë të trazohen. (Të qeshura dhe duartrokitje) Shumica e këtyre fëmijëve nuk vuajnë nga ndonje gjendje psikologjike. Ata vuajnë nga fëmijërija. Unë e di këtë sepse i shpenzova vitet e hershme të jetës si një fëmijë. Kalova nëpër të gjithë këtë. Fëmijët përparojnë kur kanë një plan mësimor që feston talente të ndryshme, e jo vetëm një shtrirje të tyre. Dua të them që artet nuk janë të rëndësishme vetem sepse i përmisojnë pikët ne matematikë. Ato janë të rëndësishme sepse u flasin pjesëve të fëmijëve që do mbesnin të paprekuara. E dyta..Faleminderit. Parimi i dytë që drejton përparimin e jetës njerëzore, është kurioziteti. Nëse mund të ndizni dritën e kuriozitetit tek një fëmijë, ata/ato shpesh mësojnë pa ndonjë ndihmë tjetër. Fëmijët janë nxënës natyral. Është një arritje e vërtetë të ndalesh këtë aftësi, apo të mbytësh atë. Kurioziteti është motorri i arritjes. E them këtë sepse një prej efekteve të kulturës së tanishme nëse mund të them. ështe de-profesionaliyimi i mësuesve. Nuk ka shkollë në botë që është apo në ndonjë shtet që është më e mirë se mësimdhanësit e saj. Mësimedhanësit janë jeta dhe suksesi i shkollës. Por mësimdhënja është një profesion krijues. Mësimdhënja, nëse kuptohet si duhet, nuk është një sistem i dërgesës/ Keshtu qe , ju nuk jeni aty vetem per te transmetuar informacionet e marra. Mesuesit e mire e bejne ate, por ajo cka bejne mesuesit e mire eshte keshillimi, simulimi, provokimi, bashkeveprimi. Keshtu, ne fund, edukimi ka te beje me mesimin. Nese nuk mesoni, atehere nuk ka edukim. Njerezit mund te kalojne shume kohe duke diskutuar rreth edukimit pa diskutuar mesimin. I tere qellimi i edukimit eshte qe ti beje njerezit te mesojne. Nje mik i imi, nje mik i vjeter– faktikisht shume i vjeter ai ka cdekur. (Te qeshura) Eshte shume i vjeter. Por ishte nje njeri i mrekullushem, nje filozof i mrekullushem. Ai fliste per dallimin ndermjet detyres dhe arritjes. Keshtu, mund te angazhoheni ne ndonje aktivitet, por jo duke e mbrrit ate, sikur dieta. Eshte nje shembull shume i mire. Ja ku eshte. Ai eshte ne diete. A eshte duke humbur peshe? Jo edhe aq. Mesimdhenia eshte nje fjale si kjo. Ju mund te thoni, "Ja ku eshte Deborah, ajo eshte ne dhomen 34, ajo eshte mesimdhenes." Por nese askush nuk meson asgje, atehere ajo mund te angazhohet ne detyren e mesimdhenies por faktikisht duke e mos perbushur ate. Roli i mesimdhenesit eshte te lehtesoj mesimdhenien. Kjo eshte e gjitha. Dhe pjese e problemit eshte, une mendoj, se kultura dominate e arsimit nuk e ka ne fokus mesimdhenien dhe mesimnxenien, por testimin. Tani, testimi eshte i rendesishem. Testet standardizuese zene vend te rendesishem. Por ato nuk mund te jene kulture dominante e arsimit. Ato duhet te jene diagnostifikuese. Ato duhet te ndihmojne. (Duartrokitje) Nese dua te hy ne test te mjeksise, do te doja teste te standardizuara. Keshtu, une dua te di cili eshte niveli im i kolesterolit krahasuar me te tjere ne shkallen standarde. "Kolesteroli juaj eshte ajo cka ne quajme Niveli Portokalli." Me te vertete? A eshte mire?" " Ne nuk e dime." Por e gjitha kjo duhet te mbeshtes te mesuarit. Nuk duhet t’a pengoj gje e cila zakonisht ndodh. Pra sa per kuriozitet, ajo cka kemi eshte kultura e pajtimit. Femijet dhe mesuesit tane inkurajohen te ndjekin algoritmine rutine ne vend se te vene ne prove fuqine e imagjinates dhe kureshtjes Dhe parimi i trete eshte ky: se jeta e njeriut ne menyre te natyrshme eshte kreative. Kjo eshte arsyeja pse te gjithe ne kemi rifillime te ndryshme. Ne krijojme jeten tone, dhe ne mund te rikrijojme ate perderisa kalojme permes saj Eshte monedha e perbashket e te qenurit qenie njerzore. Kjo eshte arsyeja pse kultura njerezore eshte kaq interesante dhe e ndryshme dhe dinamike. Dua te them, kafshe tjera ndoshta mund te kene imagjinate dhe kreativitet, por nuk ka edhe aq shume deshmi, a po jo, jo sa ka per ne? Ju mund te keni nje qene. Dhe qeni juaj mund te depresionohet. Keshtu, por ai nuk degjon Radiohead, apo jo? (Te qeshura) Dhe rri duke veshtruar dritaren me nje shishe Jack Daniels. (Te qeshura) Dhe thoni, "Deshironi te ecim?" Ai thote, " Jo, jam ne rregull. Ti shkon, Une do te pres. Por bej foto." Te gjithe ne krijojme jeten tone permes ketij procesin te pa lodhshem te te imagjinuarit alternativa dhe mundesi, dhe nje nga rolet e edukimit eshte te zgjoje dhe zhvilloj keto kompetenca te kreativitetit. Ne vend te kesaj, ajo cka kemi eshte nje kulture e standardizimit. Atehere, nuk duhet te jete na ate menyre.Me te vertete nuk duhet. Finlanda zakonisht del e para ne matematike, shkence dhe lexim. Ne dime se kjo eshte ajo qe ata e bejne me se mire sepse kjo eshte e gjitha ajo qe po testohet aktualisht. Ky eshte njeri prej problemeve te testit. Ceshtja rreth punes se Finlandes eshte kjo: ata nuk ndikohen nga keto disciplina. Ato kane njr qasje te gjere ne arsim ku perfshihet humanizimi, edukata fzike, artet. Se dyti, nuk ka teste standardizuese ne Finlande. Doja te thoja, ka pak, por kjo nuk i zgjon njerezit ne mengjes. Nuk eshte kjo arsyeja qe i mban ata ne tavolinat e tyre. Dhe gjeja e trete, dhe une isha ne nje takim se fundi me disa njerez nga Finlanda, njerez me te vertete Finlandeze, dhe dikush nga sistemi Amerikan ishte duke iu thene njerezve ne Finlande, "Cka beni per shakllen e braktisjes ne Finlande?" Dhe te gjithe shikuan paksa te habitur, dhe thane, "Shiko, ne nuk kemi nje te tille. Pse do te largoheshit? Nese njerezit jane ne telashe (probleme), ne merremi me ta shume shpejte dhe i ndihmojme ata dhe i mbeshtesim ata." Tani njerezit gjithmone thone, " Mire, shikoni, ju nuk mund te krahasoni Finlanden me Ameriken." Jo. Une mendoj se ne Finlande ka rreth 5 milion popullsi. Por ju mund te krahasoni ate me shtetin e Amerikes. Shume shtete ne Amerike kane me pak njerez ne to se kaq. Dua te them, kam qene ne disa shtete ne Amerike dhe kam qene personi i vetem atje. (Te qeshura) Me te vertete. Me te vertete. Me thane te sigurohesha kur u largova. (Te qeshura) Por ajo cka bejne sistemet performuese ne bote eshte tanime ajo cka nuk eshte evidente, fatkeqsisht permes sistemeve ne Amerike– Dua te them, si teresi. Nje eshte kjo: Ata e dallojne mesimdhnien dhe mesimnxenien. Ata pohojne se jane nxenesit ata te cilet jane duke mesuar dhe sistemi duhet ti angazhoj ata, kuriozitetin e tyre, individualitetin e tyre, dhe kreativitetin e tyre. Kjo eshte menyra se si stimulon ata per te mesuar E dyta eshte se ata i atribuojne nje status te larte profesionit te mesimdhenies. Ata e pranojne se nuk mund te permiresohet arsimi nese nuk punesoni njerez te shkelqyer dhe nese nuk jepni perkrahje konstante dhe zhvillim profesional. Investimi ne zhvillimin profesional nuk eshte nje shpenzim Eshte nje investim, dhe cdo vend qe eshte duke pasur sukses te mire e di kete gje, nese eshte Australia, Kanadaja, Korea Jugore, Singapori, Hong Kongu ose Shangaj. Dhe e treta eshte, ata transferojne pergjegjesi ne nivel shkollor per te kryer punen sa me mire. Keshtu, eshte nje diference e madhe ndermjet menyra e komandes dhe kontrolli n edukim– Kjo eshte ajo cka ndodh ne disa sisteme. Keshtu, qeverite qendrore vendosin ose qeverite e shtetit vendosin ata dine gjerat me se mire dhe ata do ju tregojne cfare te beni. Problemi eshte se arsimi nuk funksionon ne dhoma komisioni te ndertesave ligjore. Zhvillohet ne klasa dhe shkolla, dhe njerezit qe e bejne ate jane mesuesit dhe nxenesit, dhe nese ju hiqni diskrecionin e tyre, ndalet puna. Ju duhet te veni perseri tek njerezit. (Duartroktije) Behet nje pune e mrekullushme ne kete vend. Por me duhet te them se kjo gje eshte duke ndodhur pavaersit kultures dominuese te arsimit, jo per shkak te asaj. Duket sikur njerezit jane duke lundruar ne ere te kundert gjate gjithe kohes. Dhe arsyeja mendoj se eshte kjo: se shumica e politikave aktuale bazohen ne konceptimet mekanike te arsimit. Duket sikur arsimi eshte nje proces industrial i cili mund te permiresohet vetem duke pasur te dhena me te mira, une mendoj, se ne mendjen e disa poltikeberesve eshte kjo ide se Nuk do te behet, dhe kurre s’eshte bere. Ceshtja eshte se arsimi nuk eshte nje sistem mekanik. Eshte nje sistem njerezor. Ka te beje me njerezit, te cilet kane deshire ose nuk kane deshire te mesojne. Secili nxenes qe e le shkollen ka nje arsye e cila rrenjoset ne biografine e tyre. Atyre mund te ju duket e merzitshme. Atyre mund te ju duket pa vend. Kjo mund te ju duket atyre ne kundershtim me jeten qe po jetojne jashte shkolles. Ka trende, por historite mbetem cdo here unike. Se fundi, isha ne nje takim ne Los Angjelos — ato quhen programe alternative te arsimit. Keto jane prgrame te dizejnuara per ti kthyer femijet neper shkolla. Ata kanë karakteristika të caktuara të përbashkëta. Ata janë shumë të personalizuar. Ata kane mbeshtetje totale nga mesuesit, lidhje te ngushta me komunitetin dhe nje kurrikulum te gjere dhe te ndryshem, dhe shume shpesh programe ne te cilat perfshihen nxenesit jashte shkolles po ashtu edhe mbrenda saj. Dhe ata punojne. Ajo cka eshte interesante per mua eshte se, keta quhen "arsim alternativ." E dini? Dhe e gjithe deshmia nga e gjithe bota eshte, në qoftë se ne të gjithë e bëmë këtë, nuk do të ketë nevojë për alternativë. (Duartroktije) Kështu që unë mendoj se ne duhet të zgjedhimnjë metaforë të ndryshëme. Ne duhet te pranojme ky eshte nje sistem njerezor, dhe ka kushte ndaj te cilave njerezit lulzezojne, dhe kushte ndaj te cilave nuk do te lulezojne. Pas te gjithave, ne jemi krijesa organike, dhe kultura e shkollave eshte absolutisht esenciale. Kultura eshte nje term organik, a po jo? Jo shume larg prej ku une jetoj eshte nje vend i quajtur Lugina e vdekjes. Lugina e vdekjes eshte vendi me i nxehte, dhe i thate ne Amerike, dhe nuk rritet asgje atje. Asgje nuk rritet atje sepse nuk bije shi. Prandaj, Lugina e Vdekjes. Ne dimirin e 2004-ës, ka rene shi ne Luginen e Vdekjes. Shtatë inç e shiut ranë gjatë një periudhe shumë të shkurtër. Dhe ne pranveren e 2005-ës, ishte nje fenomen. E tere dyshemja e Lugines se Vdekjes ishte me mbuluar me lule per nje kohe. Cka eshte e deshmuar eshte se: Lugina e Vdekjes nuk ka vdekur. Eshte ne gjume. Mu ne mes te siperfaqes jane keto fara te mundesise duke pritur kushtet e duhura qe te shperthejne, dhe me sistemet organike, nese kushtetet jane ne rregull, jeta eshte e pa shmangshme. Ndodh cdo here. Ju merrni nje zone, nje shkolle, krahine, u’a ndrroni kushtet, u jepni njerezve nje tjter ndjesi te mundesise. nje tjeter grup te prishtshmerive, nje rradhe me te gjere te mundesive, ju e ushqeni dhe vlersoni marredhenien ndermjet mesuesve dhe nxenesve, ju u ofroni njerezve zgjedhjen per te qene kreativ dhe te pertij ate cka bejne, dhe shkollat qe dikur ishin te privuara ti kthehen jetes. Lideret e medhenj e dine ate. Roli i vertete i lidershipit ne arsim– nuk duhet te kontrollohet dhe komandohet nga niveli kombetar, shteteror dhe niveli shkollor– Roli kryesor i lidershipit eshte kontrollit i mjedisit, krijimi i nje mundesie mjedisore. Dhe nese e beni kete, njerezit do te ngriten per ate dhe mbrrinje gjera te cilat nuk i kane parashikuar dhe qe nuk i kane pritur. Eshte nje thenie e mrekullushme nga Benxhamin Frenklin. " Ekzistojne tre lloje njerezish ne bote: Ata te cilet jane te pa ndryshushem njerez te cilet nuk kuptojne, ata te cilet nuk duan te kuptojne, ata te cilet bejne gjithcka per te arritut. Ka njerez te cilet jane te ndryshushem, njerez qe shohin nevojen per ndryshim dhe jane te pergatitur te degjojne ate. Dhe ka njerez te cilen levizin, njerez te cilet i vene ne funksion gjerat." Dhe nese ne mund te inkurajojme me shume njerez, kjo do te jete nje levizje. Dhe nese levizja eshte mjaft e forte, qe do te thote, ne kuptimin e mire te fjales, revolucion. Dhe kjo eshte ajo cka na duhet. Faleminderit shume. Duartrokitje Faleminderit shume. ( Duartrokitje)